آلمان برای نخستین بار روز جمعه ۲۸ می 2021 اعتراف کرد که صد سال پیش و در دوران استعماری مرتکب نسلکشی در کشور نامیبیا شده است. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در همین خصوص با انشار بیانیهای اعلام کرد: «ما هماکنون رسما این وقایع را به عنوان آنچه امروز شناخته میشود، نسل کشی قلمداد میکنیم.»
دولت آلمان با اذعان به نقش داشتن در کشتار اعضای دو قوم «ناما» و «هیررو» در نامیبیا طی دوران استعماری، وعده داد تا بیش از یک میلیارد یورو برای کمک به توسعه این کشور بپردازد.
اشغال و استعمار نامیبیا توسط آلمان در اوایل قرن گذشته، سبب کشتار دستکم ۷۰ هزار نفر از دو قوم «هِرِرو» و «ناما» در سالهای ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸ شد. مرگ زنان و کودکان بر اثر تشنگی و مریضی به دلیل تبعید به کویر، کشتار های وحشیانه دسته جمعی و راهاندازی اردوگاههای کار اجباری از جمله شیوههای نسلکشی توسط نیروهای استعماری آلمان در نامیبیا عنوان شده است. شاید بتوان نسل کشی آلمان در نامیبیا را اولین مورد از نسل کشی بر اساس نژاد آن هم در این سطح وسیع در عصر مدرن دانست.
مستعمره آلمانی آفریقای جنوب غربی اولین مستعمره امپراتوری آلمان از سال ۱۸۸۴ بود. در سالهای 1904 تا 1908 اقوام «ناما» و «هیریرو» در واکنش به ضبط و تصرف زمینهایشان به دست نظامیان دوران استعمار آلمان، قیام کردند. زمینه این قیام قطعا ساختار اساسی خشن در شرایط استعمار بود. اما دلیل خاص آن افزایش حملات خشونت آمیز شهرک نشینان و بازرگانان علیه آفریقایی ها بود. از طرفی دیگر، پس از طاعون شدید گاوی، هرروها مجبور به فروش زمین های خود شدند و دیگر نمی توانستند گله های باقی مانده را در این زمین های محدود بچرانند. سایر زمین های اطراف نیز توسط استعمار گران تصرف شده بود. در هر صورت، در ژانویه ۱۹۰۴ آنها قیامی را آغاز کردند که شدت گرفت و سرانجام در اکتبر ۱۹۰۴ نیروهای آلمانی تحت فرماندهی لوتار فون تروتا، با فرمانی تحت عنوان «استراتژی نابودی» به این منطقه حمله کردند. در این فرمان بیان شده بود که هرروها دیگر در «منطقه حفاظت شده» آلمان ها حق حضور ندارند و در ممانعت از دستور یا کشته می شوند و یا به کویر رانده خواهند شد. هزاران نفر از مردمان هررو نتوانستند از این عمل فرمانده آلمانی جان سالم به در برند.
در این بین قبیله ناما نیز که این سلطه گری ها را بر نتافتند تصمیم به قیام علیه استعمار آلمان کردند و این جنگ تا سال ۱۹۰۷ میلادی ادامه داشت. تخمین زده میشود در جریان این کشتارها بین 65 تا 80 هزار نفر از قبیله هیررو و 10 تا 20 هزار نفر از قبیله ناما کشته شده باشند. این جنایات در سال 1948 از سوی سازمان ملل متحد به عنوان نسلکشی اعلام گردید. پس از پایان جنگ جهانی اول گزارشی در مورد فجایع استعمار آلمان تهیه شد، اما این گزارش خیلی زود با دستمایه قرار دادند «اتحاد سفیدها» به بایگانی پرونده های راکد سپرده شد.
اجساد بسیاری از قربانی های این نسل کشی با بی احترامی فرهنگی، به کشور های اروپایی منتقل شده بودند و در آزمایش های بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گرفتند. همچنین جمجمههای قربانیان به آلمان منتقل شده بود تا برای اثبات نظریههای نژادپرستانه برتری اروپاییان به آفریقاییها و دیگر نژادها به کار گرفته شود. آلمان در سال 2018 بقایای 27 نفر از قربانیان را به نامیبیا بازگرداند.
عذر خواهی پس از صد سال سکوت
در خصوص تحقیقات در مورد این نسل کشی می توان ادعا نمود تا صد سال سکوت حاکم بود. تا اواخر ۱۹۶۰ (حتی در مجامع علمی) تحقیقات منسجمی در خصوص جنایت نسل کشی آلمانی ها در نامیبیا صورت نگرفته بود. می توان گفت که سال ۲۰۰۴ یعنی صدمین سالگرد آغاز قیام و قتل عام، کار های تحقیقاتی در این زمینه آغاز شد.
از سال ۲۰۱۵ بین نامیبیا و آلمان در خصوص این نسل کشی بوجود آمد. پس از 5 سال مذاکره، در نهایت دولت برلین با پذیرش عنوان نسل کُشی برای قتل در نامیبیا و نقش آلمان در این صدور دستور مذکور، وعده داد طی ۳۰ سال آینده ۱.۱ میلیارد یورو برای تامین اعتبار پروژه در بخشهای مختلف نامیبیا مانند کشاورزی، بهداشت و آموزش در اختیار این کشور قرار دهد. هرچند دولت فعلی نامیبیا این مبلغ مورد نظر آلمان را ناچیز توصیف کرده و دو قوم «هِرِرو» و «ناما» که شکایتی شکست خورده در دادگاه فدرال «نیویورک» نیز ثبت کردند، خواستار بازپس گرفتن زمینهای خود از آلمانیها هستند. باید توجه نمود که هنوز بیشتر زمینهای کشاورزی نامیبیا در دست مهاجران سفیدپوست است.
در نامیبیا نیز انجمنهای قربانیان این نسل کشی، به نتایج حاصله از مذاکرات آلمان با نامیبیا اعتراض داشته و آن را در ازای خون اجدادشان کافی ندانسته و خواهان جبران خسارت مستقیم هستند. آنان معتقدند پولی که آلمان به این پروژهها اختصاص داده است در واقع به جیب دولت نامیبیا خواهد رفت. احزاب مخالف دولت نامیبیا پیشنهاد دولت آلمان را توهین به مردم نامیبیا دانسته و مخالفت خود را با این توافق اعلام کرده و آن را اقدامی خیانتکارانه از سوی دولت نامیبیا دانستند.
با تمام این اوصاف، هنوز دولت آلمان به طور کامل عواقب این اقدام جنایت وار را نپذیرفته است. هرچند وزیر امور خارجه آلمان به خاطر آنچه وی «قساوتهای انجام شده» خواند از جانب کشورش از نامیبیا و فرزندان قربانیان عذرخواهی کرد، اما تاکید داشت که کمک مالی در نظر گرفته شده برای توسعه نامبییا نباید به عنوان غرامت و جربان خسارات از منظر حقوقی قلمداد شود بلکه تنها انجام یک وظیفه اخلاقی و سیاسی است.