زندگی رومایی های ساکن سوئد که از حدود 500 سال پیش تا کنون در حال مهاجرت به این کشور بودند، همواره با ابعاد وسیعی از چالش های نژاد پرستانه همراه بوده است. رمانیایی ها برای اولین بار 500 سال پیش وارد سوئد شدند. جمعیت امروز آنها حدود 50000 نفر تخمین زده می شود، اما این آمار ها نمی تواند دقیق باشند زیرا بسیاری از رومایی ها، تمایلی ندارند قومیت خود را به طور عمومی به آشکا کنند و آن را مخفی می کنند.
ممنوعیت مهاجرت رومایی ها در سال 1914 وضع شد و تا سال 1954 به قوت خود باقی ماند. مردم رومایی که به دنبال فرار از کارزارهای نسل کشی صنعتی در اروپای فاشیست بودند، از ورود آنها منع شدند. زمانی که صلیب سرخ سوئد اتوبوسهای سفید را برای نجات اسکاندیناویها و یهودیان از اردوگاههای کار اجباری نازی فرستاد، روماییها حذف شدند. برخی از مردم رومایی با ادعای هویت یهودی و برخی با ادعای لهستانی بودن جان خود را نجات دادند. خانوادههای رومایی که در آن زمان معمولاً در داخل مناطقی محدود و اردوگاه هایی در سوئد زندگی میکردند، نگرانیهای فزایندهای برای دولت و مردم آن به عنوان شهروندان برتر و شایسته نسبت به رومایی ها که نژاد پست قلمداد می شدند، بوجود آورده بودند.
در سال 1954، فهرست عظیم نژاد رومایی ها توسط دولت سوئد تهیه شد. پلیس با یورش های هماهنگ به اردوگاه های رومایی ها در سراسر کشور، تک تک افراد رومایی را مورد بازجویی قرار داد. در این فرآیند یک شماره Z تعیین می شد و جزئیات خاص در مورد « تیپ شخصیتی (مانند: حیله گری، تنبلی، خشن بودن و … ) » با دقت ثبت می شد. سپس همه فایلهای Z در یک ثبت ملی Z گردآوری شدند، که توسط مؤسسه دولتی زیستشناسی نژادی در دانشگاه اوپسالا مورد مطالعه نژادی قرار گرفتند. سپس توسط مقامات ایالتی و شهرداری که مسائل مربوط به خانوادههای رومایی، از جمله موارد اجباری را مدیریت میکنند، استفاده شد. برنامههای مانند عقیمسازی، حضانت کودکان رومایی و همچنین ضمانت تأمین امنیت شهروندان «سوئدی».
دیدگاه های نژاد پرستانه سوئدی ها به رومایی ها
رومایی ها به دلیل تبعیض در رابطه با مسکن، اشتغال و تحصیل به حاشیه های جامعه رانده می شوند و قربانی مشکلات اجتماعی گسترده تر می شوند. همچنین حدود 80 درصد از رومایی های ساکن سوئد بیکار هستند و اکثریت کودکان رومایی حتی مدرسه ابتدایی را به پایان نرسانده اند.
نگاه های نژاد پرستانه سوئدی ها در مقابل رومایی ها در داخل مقامات دولتی و نهاد های سوئد نیز دیده می شود . بر أساس گزارشی که آدام شوپه خبرنگار رادیو ملی سوئد در 2013 منتشر کرد، مقامات پلیس سوئد در برنامه ای که با ادعای عملیات ضد تروریسم طراحی شده بود، به طور مخفیانه پایگاه های اطلاعاتی غیرقانونی مردم رومایی را ایجاد کرده اند. خبر ثبت مخفیانه اطلاعات رومایی ها در سوئد که حاوی مشخصات کامل آنها بود، به طور مشخص نشان از نگاه های تبعیض آمیز و نفرت بار نژادی سوئدی ها نسبت به رومایی ها می باشد. این گزارش که در ابتدا در ماه سپتامبر در صفحه اول یکی از روزنامه های برجسته کشور به نام دگنز نایهتر پخش شد، نشان می دهد نیروی پلیس در جنوب سوئد فهرستی از بیش از 4000 نام تهیه کرده است که اکثر آنها متعلق به جامعه رومایی ها یا افراد نزدیک به آن ها است. نکته تاسف بار که هرگونه احتمال غیر نژاد پرستانه را از تهیه این گزارش ها رد می کند آن است که بالغ بر هزار عدد از اطلاعات ثبت شده مربوط به کودکان است که برخی از آنها دو ساله هستند. برخی دیگر متعلق به افرادی هستند که سال هاست مرده اند.
این یعنی رومایی ها همیشه در سوئد مظنون هستند و در حال ردیابی و تعقیب می باشند.
پس از انتشار این خبر، پلیس سوئد ابتدا وجود پایگاه داده غیرقانونی را انکار کرد و سپس بیان نمود که این جمع آوری اطلاعات یک امر پلیسی کاملا معمولی است که به تحقیقات در حال انجام از مجرمان مظنون مرتبط است. اما هیچگاه توضیح داده نشد که یک نوزاد دختر هفت ماهه بغیر از اینکه با نژاد رمی به دنیا آمده است، مظنون به چه فعالیت های مجرمانه ای می تواند باشد.
هر چند پلیس با بیان اینکه ثبت این اطلاعات برای کمک به مبارزه با جرایم خشونت آمیز در سوئد تهیه شده است سعی کرده از خود دفاع کند و مسئله ی نژادی را بی أساس دانسته است، اما نام این عملیات ثبت اطلاعات را Kringresande به معنی مسافران ، نهاده است، که مشخصا می تواند مربوط به رومایی های مهاجر باشد.
عقیم سازی نژادی زنان رومایی
مقامات سوئدی در نهایت پا را از این هم فرا تر نهاده اند و در عملی غیر اخلاقی، به نابودی نسلی رومایی ها از طریق عقیم سازی زنان رومایی اقدام کرده اند.
بر اساس گزارش های مطبوعاتی مختلف تا اواخر ماه اوت سال 1976، مقامات سوئد عقیم سازی اجباری 60000 زن رومایی را انجام دادند تا جامعه را از آنچه که نژادهای پست می دانستند پاک کنند. بر اساس گزارشی که در نسخه آنلاین هلندی روزنامه تلگراف منتشر شد، عملیات در سال 1935 آغاز شد و در سال 1976 به پایان رسید.
هر چند که مقامات سوئد ادعا میکنند که عقیمسازیها «رسماً داوطلبانه» بوده است، اما گزارشات حاکی از آن است که بسیاری از زنان نمیدانستند چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس در مورد این واقعه گزارش می دهد که این برنامه ریشه در جنبش اصلاح نژادی دارد که در آغاز قرن رایج بود و هدف آن «بهبود بشریت» از طریق کنترل عوامل ژنتیکی در تولید مثل بود و بر اساس دکترین نژادپرستانه قرن نوزدهم به طور گسترده پذیرفته شده بود.
به گفته مقامات سوئدی، برنامههای اصلاح نژادی منفی با هدف جلوگیری از گسترش ویژگیهای نامطلوب انجام شد. اغلب، زنان رومایی مجبور میشدند پذیرش عقیمسازی را امضا کنند، زیرا در غیر این صورت فرزندان دیگرشان از آنها گرفته میشد. از آنجایی که افراد رومایی در فهرست Z و نه ثبت احوال ثبت شده بودند، در واقع از حقوق مدنی مستثنی می شدند.