در میان جنایات جنگی انجام گرفته توسط رژیم صدام در جنگ با ایران، استفاده گسترده عراق از سلاح های شیمیایی یکی از دردآور ترین اتفاقات ناقض حقوق بشر بشمار می آید. این حجم از استفاده، گسترش و استفاده مستمر از این سلاح ها که براساس آمار رسمی، با 350 حمله شیمیایی به ایران و آلوده شدن 400 هزار نفر به این مواد، نشان دهنده وجود قدرت هایی فراتر از حزب بعث در پس این اتفاقات است.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، از سال ۱977، رژیم عراق با انجام پژوهش های گسترده و استفاده از اساتید دانشگاه ها و تخصیص منابع مالی کلان، به جمعآوری اطلاعات درباره ی سلاحهای شیمیایی ـ میکروبی و رادیواکتیو پرداخت و در هر سه زمینه، موفقیتهایی را به دست آورد.
توانمندی عراق در تولید گازهای شیمیایی با همکاری و حمایت بسیاری از شرکتهای آمریکایی و اروپایی و دیگر کشورها ایجاد شد. روزنامه الکترونیکی «القبس» از زبان کارشناسان و گزارش ارسالی از عراق مینویسد: ۹۲ شرکت آلمانی، عراق را به سلاحهای شیمیایی و هستهای مجهز کردند و ۲۲ شرکت آمریکایی، ۲۳ شرکت انگلیسی، ۲۱ شرکت فرانسوی، ۱۸ شرکت اتریشی، ۱۱ شرکت بلژیکی، ۱۵ شرکت ایتالیایی، ۱۳ شرکت سوئیسی، ۷ شرکت اسپانیایی، ۳ شرکت ژاپنی، ۴ شرکت هندی، ۵ شرکت کره ای و ۳ شرکت چینی و تعدادی از شرکت های آرژانتینی، برزیلی، مصری، اردنی و ۴۰ شرکت روسی و اوکراینی در لیست فروشندگان سلاحهای شیمیایی و هسته ای به عراق قرار دارند که درمجموع به ۲۷۸ شرکت اشاره شده است.
باز هم سلاح شیمیایی، باز هم آلمان
شاید بتوان مهم ترین پشتیبان عراق در تهیه و تولید جنگ افزار های شیمیایی را کشور آلمان دانست.
در همان حدود سال های 1980، آلمانیها در بغداد به شدت فعال بودند و تجهیزات آلمانی توسط دولت عراق به شدت رونق گرفت، به نحوی که بیش از ۱۰۰ شرکت آلمانی در بغداد فعال بودند. تعدادی از این شرکتها مقر دائمی خود را بغداد قرار داده بودند. به عنوان مثال شرکت «کارل کولب جیام بی اچ» شرکت شیمیایی متوسطی از گروه «دراییچ» یکی از این شرکتها بود که نمایندگی آن در بغداد فعالیت میکرد.
گزارش ۱۲ هزار صفحهای عراق درباره تسلیحات این کشور، حاوی اخبار پرسروصدایی درمورد آلمان است. در این گزارش به تفصیل بیان شده که بین شرکت های نظامی آلمان و عراق چه داد و ستدهای تسلیحاتی انجام شده است. در این گزارش که روزنامه «تاگس زایتونگ» بخشهای محرمانه آن را منتشر کرده است از آلمان با نام مهمترین تجهیزکننده انبارهای تسلیحاتی صدام یاد شده است. برخی از اسامی شرکتهای آلمانی همچون «دایملر، من، زیمنس، بنز، کیوکلپ، هوچست، کلوچنر، کارلزیس» در گزارش عراق به سازمان ملل بیان شده است. شرکت کارل کلوب که از سال ۱۹۷۷ میلادی با عراق همکاری داشته، تجهیز دو کارخانه اصلی حشره کشی و مواد شوینده بغداد را بر عهده داشته و در گزارش ۱۲ هزار صفحهای عراق به سازمان ملل، این شرکت یکی از بزرگترین تجهیزکنندگان برنامه شیمیایی و تسلیحاتی عراق بوده است.
فعالیت ۱۰۰ شرکت آلمانی در بغداد
در ده 1980 میلادی، شرکت های آلمانی متعددی در عراق مشغول به فعالیت در زمینه تولید جنگ افزار های شیمیایی بودند.
شرکت «کارل کلوب» ۶ خط تولید سلاح شیمیایی جداگانه با همکاری اشخاص عراقی ایجاد کرد. ساخت نخستین آنها در سال ۱۹۸۳میلادی و آخرین آن در سال ۱۹۸۶ میلادی تکمیل شد و در این کارخانهها از گاز «خرددل» و «اسید پروسیک» تا گازهای اعصاب «سارین» و «تابون» تولید میشد.
«هلموت مایر» مدیر عامل شرکت «کارل کولب» و «فرانتسل» سهام دار عمده این شرکت با یک موسسه عراقی تازه تاسیس به نام «موسسه دولتی تولید آفتکش» (SEPP)قراردادی بستند که مجتمع کامل و بزرگ تولید سلاح شیمیایی را در سامره بنا کنند.
البته «هلموت مایر» میدانست که تولید گاز خفهکننده موضوعی است که در آلمان حساسیت برانگیز است؛ لذا میبایست با احتیاط کامل عمل میکرد. به همین جهت شرکتی به نام «پیلوت پلانت» در «دراییچ» دایر کرد تا کار طرح سامره را به آن واگذار کند.
سکوت جهانی
تمام این اتفاقات به وضوح نقض معاهده بینالمللی منع جنگافزارهای شیمیایی می باشد. هرچند 190 کشور جهان عضو این معاهده هستند، اما موضع گیری و محکومیت جنایات صورت گرفته توسط کشور های حامی و تولید کننده سلاح های شیمیایی مانند عراق، آلمان، آمریکا و انگلیس هرگز صورت نگرفت.
تاکنون همکاری و حمایت شیمیایی کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و چند کشور غربی دیگر از عراق در جریان حمله رژیم بعث به ایران مستند شده است اما قطعنامههای محکومیت این کشورها در سازمان ملل غالبا توسط آمریکا و انگلیس مسدود و وتو شده اند.
در مارس ۱۹۸۶ میلادی دبیرکل وقت سازمان ملل «خاویر پرز دکوئیار» به طور رسمی عراق را متهم به استفاده از سلاحهای شیمیایی علیه ایران کرد. وی دراین باره به گزارش ارائه شده به وسیله کارشناسان سازمان ملل که در فوریه همان سال برای بررسی موضوع سلاحهای شیمیایی به ایران سفر کرده بودند، استناد کرد.
دبیرکل سازمان ملل به صراحت از رژیم عراق خواست به نقص مقررات بین المللی خاتمه دهد و گزارش بازرسان سازمان ملل تأکید داشت که رژیم عراق از سلاحهای شیمیایی در جنگ علیه ایران استفاده کرده است. با این وجود رژیم عراق این موضوع را تکذیب میکرد و متأسفانه سیاستگذاران غربی ترجیح میدادند در این باره سکوت کنند.